Çocukları Kalabalıkta Kaybetme Korkusu Nedir?

Bugün sizlerle bu yazımda çocuğu kalabalıkta kaybetme korkusundan bahsedeceğim. Bu korku çocuğunuzu kalabalık bir ortamda fiziksel olarak kaybetmekle ilişkilidir. Birçok anne babanın yaşadığı endişe ve korku halidir diyebiliriz. Bu durum, özellikle kalabalık etkinliklerde, pazarda, alışveriş merkezlerinde, parklarda gibi yoğun kalabalığa maruz olan yerlerde meydana gelebilir. Fakat anne baba yaşadığı bu tarz yoğun endişe ve korku hallerinden sonra tükenir, dışarı daha az çıkacağı bir hayat tarzı oluşturmaya, ya da kaygı ve strese bağlı gelişen sağlık sorunları için sağlık kuruluşlarında desteğe ihtiyaç duyabilir.

Çocuklarını kalabalıkta kaybetme korkusunu nedeni birden çok etkene bağlı olabilir. Örneğin; bir ebeveynin geçmişte çocukluğunda kaybolma yaşaması ya da kaybolma korkusu yaşaması şimdiki hayatında genel olarak gelecekle ilgili kaygılar yaşamasına ve psikolojik olarak çocuğunu kaybetme korkusunun oluşmasına zemin sağlayabilir. Ayrıca çocuğunuzun daha önce kaybolduğu bir durumun yaşanmış olması veya çevrenin güvenlik açısından riskli, tehlikeli bir yerde bulunmanız da ee tabii normal sonuç olarak bu korkuyu tetikleyebilir. Bu durumda çok da haksız sayılmazsınız fakat bu endişe ve korku halinin hayatınıza ne denli etki ettiğini ve hayatınızı bozup aksattığını saptamamız önemlidir. Çocuğunuzu veya çocuklarınızı kaybetme korkusu ne kadar hayat kalitenizi etkiler ona bakmanız lazım!

Dışarıda Sürekli Çocuğumu Kaybetmekten, Bulamamaktan Korkuyorum, Ne Yapmalıyım?

Bu durumun oldukça yaygın bir korkudur ve bu korku ebeveynlerin doğal bir tepkisidir. Bunun temel nedenlerinden biri evlat kaybının dünyanın en büyük acılarından biri olmasıdır. Çocuğu kaçırılan veya çocuğunun ölümüne tanık olan bir ebeveynin yaşayacağı çöküntü ve acı tarifi olamayacak kadar büyük olur. Ancak bu korku sizin ve çocuğunuzun yaşamına olumsuz etki edecek kadar bir hale geldiyse 23 yıldır Türkiye ve yurtdışında klinik psikolog olarak deneyimlerime ve gözlemlerime dayanarak tavsiyem şudur: mutlaka profesyonel yardım yani psikoterapi almanız gerektiğidir. Bu korku, bireysel bir sorun olabileceği gibi aile, karıkoca sorunları da olabilmektedir. 

Dilerseniz şimdi size kalabalıkta çocuğunu kaybetme korkusu yaşıyorsanız bu korkunuzu azaltacak bazı öneriler paylaşacağım;

• Planlı Olun!  Dışarıda bir etkinlik veya kalabalıkların olabileceği yerlere gitmeden önce, nereye gideceğinizi ve ne zaman döneceğinizi planlayın. Planlı olmak bu korku yaşandığında rastgele anlarda kontroldeyim, yönetebilirim benzeri zihnin şimdide kalmasına yardımcı olacaktır. Fakat bu planlar bazen aşırıya kaçabilir sizin ve çocuğunuz için şimdiki anın ziyanına yol açabilir. Bu kalabalıklarda çocuğunu kaybetme korkusu yaşayan anne babalar özellikle kontrol odaklı olurlar. Yeteri kadar planlı olmak iyidir ancak hayatta her zaman olumsuzluklar olabilir. 

• Çocuğunuza Önden Açıklamalar Yapın! Çocuğunuza kaybolması halinde kendine güvenmesini ve gerektiğinde en yakın güvenebileceği kişilerden nasıl yardım alabileceğini öğretin.  Ben kızıma kaybolması durumunda 6 yaşından itibaren annesi ve benim telefon numaramızı, adresimizi paylaşıp, kimlere çoğunlukla böyle durumlarda güvenebileceği konusunda yönlendirici olduk. Aynı zamanda siz de benzeri şekillerde kaybolma durumu yaşanırsa ne yapması gerektiğini anlatın ve aranızda alternatif yöntemler, buluşma yerleri belirleyin! Bu şekilde yapılan konuşmalar ve belirlenen yerler çocuğunuza da iyi hissettirecektir! Çocuk kendisi hakkında söz sahibi olduğunu hissedecek ve benlik saygısının artmasına yardımcı olacaktır. Sizin devamlı kontrol etmeniz yerine çocuğunuzun benlik saygısını yeterince ve gerçekçi şekilde arttırmanız çocuğunuzun gelişimine fayda sağlayacaktır.

• Güvenli Yerleri Çocuğunuzla Birlikte Belirleyin! Çocuğunuz ile kalabalık bir ortama gitmeden önce buluşabileceğiniz yeri belirleyin ve anlaşma yapın. Örneğin çocuğunuzla bir alışveriş merkezine gittiğinizde çocuğunuzun danışmanın oraya gidebileceğini ve onu orada bekleyeceğinizi öğretin. Çarşı veya pazarda kaybolduğunda buluşabileceğiniz sabit bir tezgâh yakınında durmasını isteyin! Bu hem sizin hem de çocuğunuzda varsa kaybolmaktan korkusunu gidermede bir nebze yardımcı olacaktır. Ayrıca çocuğunuzun problem çözme becerilerinin de geliştirmesine katkı sağlayacaktır. Bir taşla iki kuş! 😉

• Kendinize Biraz Daha Fazla Güvenin! Hayatta her durumu kontrol edemeyebilirsiniz. Kendinize ve çocuğunuza güvenmek ve güven vermek yapabileceğiniz en iyi şeydir. Güven verilmeyen çocuklar ilerideki yaşamlarında maalesef bu durumun olumsuz etkisini kimseye ve kendine güvenmeyerek yaşarlar. ☹ Bu yüzden çocuklarınıza güven hissini şimdiden aşılamanız size de ona da faydalı olacaktır.

Çocuğumu Bensiz Dışarı Göndermek İstemiyorum, Bu Doğru mu?

Bu konuya doğru ve yanlıştır demek çok da uygun değildir. Her ailenin kendine özgü özellikleri vardır ve bu özellikleri doğru veya yanlış diye sınıflandırmak çok da uzun vadede işe yaramaz. Fakat çocuğunuzun gelişimine, seviyesine ve yeteneklerine göre davranmak, hareket etmek size de ona da katkı sağlar. Genel olarak çocukların dışarıda özgürce oynamaları, arkadaş edinmeleri ve bağımsız olmaları gelişim çağı için önemlidir. Ancak hem çocuğun hem ailenin güvenliği ve iyiliği için belirli sınırlar da mutlaka koyulmalıdır. Bu nedenle, çocuğunuzun ne zaman nereye gitmesine izin vermeniz gerektiğine karar verirken, gelişim seviyesine yaşına, uygun olup olmadığına dikkat edin. Örneğin, küçük bir çocuğun tek başına parkta yürüyüş yapması ya da oynaması onun güvenliği açısından da uygun olmayabilir. Fakat bir ergen birey arkadaşlarıyla bir kafeye, parka ya da sinemaya gitmesi uygun olabilir. Sonuç olarak her ailenin gelişimi ve dinamikleri, kültürü farklılıklar gösterebilir. Genel olarak çocuğun seviyesine göre belirlenen bu sınırlar bağımsızlığına saygı gözeterek konulmalıdır. Yetişkinlikte de birey olarak hissetmesi, kendisi veya yakınları için birlikte yaşama kültürü geliştirirken veya bireysel açıdan sağlıklı bir özgüven gelişimi için bu belirttiğim konu oldukça önemlidir.

Annelerde Çocuğu Kaybetme Korkusu Neden Daha Sık Gözükür?

Annelerde çocuklarını kaybetme korkusu, toplumsal roller ve biyolojik açıdan daha sık gözlenir. Ancak babalarda da fazlaca yaşandığını belirtebilirim. Hem anne hem de baba çocuğuna fazlaca önem, değer verdiğinde, hayattaki en baskın rolünün ebeveynlik olduğu durumda bu korku daha fazla yaşanır. Aşırı koruyucu ve müdahaleci bir yapısı olan anne ve babalar çocuğunu kalabalıklarda kaybetme korkusunu daha fazla yaşarlar. 

Annenin veya çocuğa annelik yapan kişinin önemi açısından bakıldığında, anne-çocuk bağı, güçlü ve karmaşık bir bağdır. Anneler çocukları üzerinde yoğun bir şekilde duygusal bağ kurarlar. Bu bağ öfke, nefret, sevgi ve koruyuculuk içeren özelliklere sahiptir. Bu durumda, annenin çocuklarının güvenliği konusunda endişe etmesi, annelerin duygusal durumlarını da etkileyebilir ve kaybetme korkusu gibi duygusal sorunlara neden olabilir. Bu bağlılık çocuk ve anne için gereklidir ancak çocuğun gelişimine zarar vermeyecek kadarı. Bu bağlılığınız, aşırı korku, kaygı, kontrol, koruma veya kimseye güvenemek gibi etkiler yaratıyorsa lütfen vakit kaybetmeden bir uzmandan destek alınız! Çocuğunu kalabalıkta kaybetme korkusu aşılabilir bir sorundur. Vakit kaybederek kendinizi yormayın!

Çocuğu Kaybetme Korkusunu Çocuk Hissederse Hangi Problemler Ortaya Çıkar?

Tabii ki çocuğunu kaybetme korkusu ebeveynler için zorlayıcı bir durumdur. Çocuğunu kaybetme korkusu olduğunda çocuk bunu hissederse bazı problemler ortaya çıkabilir. Ebeveyn çocuk etkileşimi karşılıklı olarak birbirini olumlu ya da olumsuz etkileyecek şekilde çalışır. Sürekli kontrol hissi ve günlük enerjilerini sadece bu yönde harcamak tüketir insanı. Ebeveyn olarak tükendiğimizde ise çocuğu veya çocuklarımızı da yorarız. Ancak çözümü mümkün bir sorun olduğu ve çocuklara ve sizlere olumsuz etkisinin azaltılabileceği unutulmamalıdır. Yazının daha önceki kısımlarında ebeveynlerin yaşadığı sorunlardan ve bazı çözüm yollarından bahsetmiştim şimdi ise çocuğunuzun bu korkuyu hissederse ne gibi sorunlara sebep olabileceğini vereceğini madde madde açıklamak isterim:

• Öncelikle çocuğunuzun sizin bu korkunuzu hissetmesi sonucu kaygı ve endişesi aynı doğrultuda artabilir. Kaygı ve korku bulaşıcıdır diyebiliriz.  Hisleriniz çocuğunuza yansır ve yetişkinlik çağında bu kaygının ve endişenin elbet onun da benzeri kaygıları yaşaması ve hayattan keyif almasının sonuçları olacaktır. ☹

• Özgüven eksikliği yaşamaları muhtemeldir, siz ne kadar çocuğunuza güvendiğinizi düşünseniz bile bu korku ister istemez çocuğunuza güvensizlik hissini aşılar. Yetişkinlikte kendini gizleyen veya saklayan, özgüven az bir görüntü sergilenmesi muhtemeldir. İş ve akademik hayatında gösterebileceğini potansiyelden bu düşük özgüven sebebiyle çok daha az bir başarı gösterebilir. Hayata bağlı, esnek çözümler üretebilen, etkin ve mücadeleci özellikler yerine hayata karşı kendini koruyan, güvensiz, ilişkilere bağımlı, takıntılarla boğuşan, problem çözümünde etkisi olamayan ve korkan bir kişi haline gelebilir.

• Yetersizlik hissi özgüven problemlerinin tuzu biberidir. Bu korku, çocuğunuza kendisini yetersiz hissetmesi ve genel olarak bir şey başaramayacağını, kendisini hiçbir durumda koruyamayacağını aşılar. Yetişkinlikte bağımlı kişiler olması muhtemeldir.

• Sosyal hayatında ise herkesi kontrol etme hissi, sosyal açıdan diğer insanlardan uzaklaşma, sosyal anksiyete gibi sorunlarla karşılaşması muhtemeldir.

Çocuğu Kaybetme Korkusu ile Nasıl Başa Çıkılır?

Çocuğunuzu kaybetme korkusu ile nasıl başa çıkılacağı konusu pratik bazı uygulamalar ile çözümü mümkün olabilen bir konudur. Öncelikle daha önce de belirttiğimiz gibi bu durum hayat sizin hayat kalitenizi ve çocuğunuzun hayat kalitesini etkiliyorsa profesyonel bir yardım almanız sizin ve çocuğunuzun değerli zamanını harcamadan bu korkuyu azaltmanıza büyük olasılıkla yardım edebilir. 23 yıllık uzman psikolog olarak mesleki uygulama deneyimime dayanarak çocuğunu kaybetme korkusu konusunun yüz yüze psikoterapi veya online psikoterapi ile çözümünün mümkün olduğunu belirtebilirim. Bunun yanında yazının bu kısmında sizin de psikoterapi desteği almadan da uygulayabileceğiniz bazı yöntemlerden bahsedeyim isterim:

• Öncelikle kendinizi eğitmekle başlayın! Mesela bu yazıyı okuyarak ve bu konuyu farklı farklı öğrenme ortamlarından araştırarak bu maddeyi uyguluyor oldunuz. Güzel bir başlangıç yaptınız, tebrikler! 😊 Bu konu üzerinde kitaplar, makaleler okumak, eğitim çalışmalarına katılmak, uzmanların videolarını izlemek bilinçlenmek için önemli bir adımdır.

• Açık olmak bir diğer meseledir. Çocuğunuzla açıkça kaygılarınız paylaşın! İşbirliği içerisinde onunla karşılıklı anlaşarak sınırlar belirleyin! Çocuğunuza da birey olduğunu ve kendisi hakkında yeterince söz sahibi olabileceğini hissettirin! (tabii anne babalar çocuğunun bokunda boncuk varmış gibi bir his yaratmadan 😉 yapması gerektiğini bilirler. İpleri çocuğa tam kaptırmadan 😉 bunun bir sınırı olduğunu bilirler.)  

• Hayata olumlu bir bakış açısıyla da bakmayı ihmal etmeyin! Hayata aşırı gerçekçi ve en kötüsünü düşünerek bakmak yerine hayatın keyif veren, insanı manen anlam bulmasına yardımcı olan olumlu boyutlarına karşı görme kaybı yaşamayın! 😊 Biliyorum zarar gelecek hissi sizde hiçbir zaman kaybolmayacak, kendinizi rehavete kaptırmak istemiyorsunuz. Ancak korkularınızı ve olumsuz düşünceleriniz ancak böyle azaltılabilir. 

Sonuç olarak, çocuğu kaybetme korkusu normal bir durumdur ve pek çok ebeveynin yaşadığı bir endişedir. Bu endişe, çocuklarını koruyup kollamalarına yardımcı olur. Ancak fazlası hem anne baba hem de çocuklarının hayat kalitesini bozar. İstanbul Anadolu Yakası Ataşehir’de Psikolog olarak yüz yüze ve de online terapi deneyimlerime dayanarak bu sorunun doğru müdahale ile çözülebileceğini belirtebilirim.  Ancak, çocukların güvenliği için gereken önlemleri alarak, açık iletişim kurarak ve kaygılarınızı kontrol altında tutarak ve size uygun koşul ve mesafedeki psikiyatrist veya klinik psikologdan profesyonel bir yardım alarak çözülecek bir durumdur. Umarım aklınızdaki soru işaretlerini aydınlatmaya yardımcı olmuşumdur. Çocuklarınızla size daha kaliteli ve huzurlu bir gezinti dilerim. 😊

Deniz Doğruöz

Klinik Psikolog / Uzman Psikoterapist

Çocuğunu Kaybetme Korkusu ve Fobisi için 

Online ve Yüz yüze Psikolojik Destek 

İstanbul Ataşehir Anadolu Yakası