Faydalandığımız bir şey aşırı tüketildiğinde zarar verebilir…

Ergenlik döneminde çocuğu olan günümüz ebeveynlerin birçoğunun 1970 ve 1980’lerde TRT’nin tek kanallı veya iki kanallı olduğu dönemde çocukluklarını geçirmiş olduklarını söylemek pek yanlış olmaz herhalde.  Şimdi ebeveyn olan herkesin, aynı çizgi filmi, dizi, yarışma programı ve haberleri izlediği bir geçmişte ertesi gün sosyal ilişkilerde konuşacak çok ortak konumuz olurdu. Ev telefonuna not bırakılıp, telefonun uygun saatlerde geri aranabileceği bir geçmişte yaşadık. Sevdiklerimize, kokulu ve güzel kağıtlarla mektup yazıp bir dost ile veya PTT posta kutularından pul yapıştırarak mektuplar gönderdik. Posta kutularını heyecanla açıp mektup var mı diye bekleyenler olmuştur aranızda. Fotoğrafları da fotografçıda tab ettirerek bastırmış olanlar yanmış fotoğraflarını üzülerek hatırlamıştır. Misket, bebek, toplar, ip atlama, pişti, evcilik, saklambaç, tipitip sakızları, gazoz kapaklarındaki ödüller, Ayşegül kitapları ve benzeri ürün oyun ve etkinlikler geçmişte bizi heyecanlandırmıştır.  Görmek isteyenler için İstanbul Göztepe’de Sunay Akın Oyuncak Müzesi ve İstanbul Ataşehir Belediyesi Düştepe Oyun müzelerinde bu geçmiş anıları vitrinlere bakarak inceleyebilirsiniz. Çocukluk anılarınız yeniden canlanabilir. Bunları siz anlatırken ergenlik çağındaki çocuğunuzun aklı çoktan oyuna veya sosyal medya konularına gitmiş olabilir.

Günümüzde ise yukarıda bahsettiğim ilgi çekici gündemlerimiz, ergen erkek ve ergen kız çocuklarımızın odasında bulunan kutulu, tuşlu, ekranlı “bilgisayar” denen kutu, dokunmatik olan ve sadece işaret ve başparmakların kullanıldığı “tablet” denen defter boyutunda dikdörtgen ve herkesi bir telefon kulübesine dönüştüren “cep telefonları” ile yaşanabilmektedir. Oyun, fotoğraf makinası, uğraş, ansiklopedi, posta kutusu, sosyal etkileşim, televizyon, film vb. herşey internet ile ulaşılabilmektedir. Bunlar da tabii ki en yakınlarımızla ilişkileri şekillendirmektedir.

Ergenlerde Bilgisayar, Oyun ve İnternet Bağımlılığı

Gençler, teknolojiye yatkınlar ve kolay uyum sağlıyorlar. Ödevlerini internet üzerinden yapıyor, oyun oynuyor, arkadaşları ile internette buluşup konuşuyorlar. Hatta dünyanın birçok yerinden arkadaşlar ediniyorlar. Yani, eski kalıpların dışındalar.  Ne yaşadıklarını anlamamak da ergen ve ailesi arasında kuşak çatışmalarını alevlendiriyor.

Her şeyden en kısa zamanda ve hiç yorulmadan tek bir tuşla haberdar oluyorlar. Geleceğe dair beklentileri ve motivasyonları ebeveynlerine göre farklılık gösteriyor. İstedikleri, rahat edecekleri ve mutlu olacakları işlerde çalışmak istiyorlar. Hatta bazıları evden çalışabileceği işler yapmayı planlıyor.

Kısacası gençler, ebeveynlerinden oldukça farklı bir dönemde büyüyorlar. Gençlerin bu gerçeğini görmek ve anlamak gerekiyor.

Ergenlik Dönemi Davranışları

Gençler ergenlik döneminde içe kapanır, yalnız kalmak isterler. Ailelerine kimi zaman yakın kimi zaman da uzak olmak isterler ve aileleri ile çatışma yaşarlar.  Hem çok ihtiyaç duyar hem de ayrışmak isterler. Gelecekleri hakkında kafaları karışıktır, ne istediklerini bilemezler. Kendilerine güvenleri tam değildir. Arkadaşlıklar bu dönemde aileye göre daha çok önem taşır. Onlar tarafından kabul edilmek, beğenilmek ve bir gruba ait olmak en temel ihtiyaçlardır.

Gencin ergenlik gibi dinamik bir fiziksel, sosyal, duygusal ve zihinsel gelişimsel dönemden geçiyor olması, kişiliği ve aile ilişkilerinde zorlandığı yerlerde internet bir çeşit başetme yolu haline gelebilir. Sorunları unutmak için, kabul gördüğü, kolay ulaştığı bilgisayar, tablet ve cep telefonu ile internete bağlanacaktır.

Bilgisayar başında uzun zaman geçirmesi ve bağımlılığa doğru gidişi hem gençleri hem de aileleri zorlamaktadır. Ebeveynler, her şeyin hız kazandığı bir zamanda çocuklarını nasıl yetiştirecekleri konusunda ciddi kafa karışıklıkları yaşamaktadır.

Konuya uzun giriş yaparak girdim. Bundan sonraki bölümü ergenlik döneminde bilgisayar, oyun ve internet bağımlılığının daha net algılanması için biraz daha madde madde ele almak istiyorum!

İnternet Bağımlılığı

İnternet bağımlılığı ile eş anlamlı olan kavramlar şöyledir:

• Bilgisayar bağımlılığı
• Teknoloji bağımlılığı
• Cep telefonu bağımlılığı
• Sosyal medya bağımlılığı

Aslında hepsi aynı anlamdadır.

Ergenlerde İnternet ve Oyun Bağımlılığı ve Belirtileri

• Her an Internet’e bağlanma arzusu, bağlı iken zaman algılamamak, yemek, su, tuvalet gibi ihtiyaçlarının farkında olmamak, bu kendisine hatırlatıldığında inkar etmek,
• Herkese sosyal medya hesabı vermek, sosyal medya hesaplarının devamlı aşırı takibi,
• İnternetin dışındaki uğraşlara ilginin kaybolması,
• Sosyal faaliyetlerde azalma, arkadaşları tarafından anlaşılamama duygusu,
• Spor ve benzeri fiziksel faaliyetlerinden uzaklaşma ve kilodaki değişiklikler,
• Okul başarısı ve devamlılığın düşmesi,
• Uykusuz kalma ve kronik yorgunluk,
• Aile fertlerine zaman ayırmama nedeni ile aileiçi ilişkilerde bozulma,
• Günlük yaşamdaki okul sorumlulukları ve diğer kişilerin, online yaşama engel olduğu düşüncesi
• Bilgisayar kullanımı nedeniyle eşler arasında anlaşmazlık ve sorun çıkması