Çocuğum için evliliğime devam etmeli miyim? Boşanırsam çocuğum bu durumdan nasıl etkilenir? Evliliğimde mutsuzum, yine de çocuğum için katlanmalı mıyım? Bu sorular, evliliğinde problemler yaşayan, ayrılmanın eşiğindeki çocuklu çiftlerin en sık sordukları sorulardan sadece birkaçı. Ayrıca toplumumuzda mutsuz evliliğe çocuk için katlanmak oldukça sık görülen bir durum.
Boşanma kararı almak eşleri olduğu kadar çocukları da ilgilendiren ve etkileyen önemli bir konu. Bu nedenle boşanma kararı alma aşamasında çocukların varlığı önemli bir etken oluşturuyor. Birçok çift, evliliklerinde ciddi sorunlar yaşamalarına, hayatlarına mutsuz bir şekilde devam etmelerine rağmen sadece çocukları olduğu için evliliklerini sürdürüyorlar. Ancak, mutsuz bir evliliğe çocuk için devam etmek ne kadar doğru?
Mutsuz Evlilikler Çocuğu Nasıl Etkiler?
Bir kişinin bir başkasına iyi gelebilmesi, ona yardım edebilmesi için en başta kendisinin iyi olması gerekir. Birine borç verebilmeniz için önce sizde para olması lazım. Bu durum, ebeveynler için de geçerli. Çocuğunuzun mutlu, huzurlu olmasını istiyorsanız en başta sizin ve içinde bulunduğu ortamın da mutlu ve huzurlu olması gerekir.
Ebeveynlerin göz ardı ettiği en önemli konulardan biri; çocukların, anne babalarının duygularından etkilendiği gerçeğidir. Ne kadar saklamaya çalışılsa, bir sorun yokmuş gibi davranılsa da çocuklar ebeveynlerinin yaşadıklarını görür, söylediklerini duyar, duygularını hisseder. Çünkü çocuk ya da ergen fark etmez, anne babalar her zaman onlar için rol model ve dünyanın temsilidir. Bu nedenle anne ya da babanın mutsuz, gergin ya da korktuğu bir yerde onlar da aynı şeyleri hissederler.
Çocuklar sadece ebeveynlerinin kendileriyle olan ilişkilerinden etkilenmezler. Ebeveynlerinin kendi aralarındaki ilişki de çocuklar üzerinde önemli bir güce sahiptir. Eşlerin birbirleriyle sözlü, fiziksel ya da psikolojik çatışmaları, çocukların benlik saygılarını düşürdüğü gibi kendilerine verdikleri değeri de olumsuz etkiler. Özellikle küçük yaştaki çocukların benmerkezci bakışları, her şeyin nedeninin ve sorumlusunun kendisi olduğu düşüncesini oluşturur. Bu nedenle anne baba arasındaki sorunların suçlusu olarak kendilerini görürler ve kendilerini suçlarlar.
Ev içerisinde yaşanan ebeveyn çatışmasının çocuklar üzerinde dolaylı ve doğrudan etkileri vardır. Çocuklar, hayatla, insanlarla ilişki kurmayı, sorunlarla başa çıkma becerilerini anne babaları aracılığıyla öğrenirler. İlerleyen zamanlarda da hayatlarında anne babalarından gördüklerini uygularlar. İlişkilerinde aynı davranışları sergilemeye ve ebeveynleriyle aynı şeyleri yaşamaya başlarlar. Eğer bir ilişkinin nasıl yürütüleceğini, sorunlarla nasıl başa çıkacaklarını öğrenmezlerse bunlarla karşılaştıklarında ne yapacaklarını bilemezler ve uyum sorunları yaşarlar.
Evlilik çatışmalarının anne babada yarattığı kaygı, depresyon, mutsuzluk da çocuk üzerinde olumsuz etki yaratır. Kaygılı bir anne ya da mutsuz bir babanın çocuğa yetersiz desteği, aşırı baskısı, tutarsız davranışları veya aşırı kontrolü hem ebeveyn çocuk ilişkisini sarsar hem de çocukta kaygı, depresyon, uyum problemlerine neden olur. Bütün bunlar dolaylı olarak çocuklarda davranış bozukluklarına, sosyal ilişkilerde problemlere, düşük akademik başarıya neden olur.
Çocuğum İçin Evliliğime Devam Etmeli Miyim?
Çocuk için evliliğe devam edip etmeme kararı alırken kendinize sormanız gereken iki soru var:
- “Anne babanın mutsuz ve huzursuz olduğu bir ortamda çocuklar gerçekten mutlu olabilir mi?”
- “Evliliğe çocuğum için mi yoksa kendi korkularımdan dolayı mı devam ediyorum?”
Düşünülenin aksine çocukların psikolojisini etkileyen boşanmanın kendisi değildir, boşanma sürecinde ve sonrasında yaşanan tartışmalar ve çocukla kopan ilişkidir. Anne babanın ayrı olması tabii ki çocuğu etkileyen bir durumdur. Ancak çocuklar boşanmadan kaçınılmaz bir şekilde derin yaralar alacak diye bir kesinlik yok. Çocukların boşanmadan nasıl etkilenecekleri anne babanın bu süreci nasıl yönettiklerine, çocukla kurdukları ilişkiye ve yeni düzeni hızlı bir şekilde rayına oturtup oturtmamalarına bağlıdır. Anne babanın birbirlerine olan tutumları da çocukların boşanmaya gösterdikleri uyumu ve etkilenme biçimini belirler.
Unutmamak gerekir ki sadece fiziksel olarak bir arada olmak tek başına bir anlam ifade etmez, her anlamda gerçekten orada olmak gerekir. Bazen, çocuklar anne babalarını boşanma sonrası kaybetmez, aksine onları tekrar kazanır. Yani mutsuz evliliğe çocuk için katlanmak her zaman çocuk için daha iyidir diye bir şey diyemeyiz.
Amacınız çocuğunuz için mutsuz evliliğinizi devam ettirmektense; evliliğinizi herkesin mutlu ve huzurlu olduğu, her iki tarafın da keyif aldığı bir birliktelik haline getirmek olmalı. Hedefiniz bu olursa ilişkinize de yaklaşımınız çok daha farklı olacaktır. Bunun için çift ya da bireysel olarak psikolojik destek almanız karşılaştığınız sorunların üstesinden gelmenizde ve ilişkinizin kalitesinin artmasında faydalı olacaktır.
İstanbul Ataşehir Psikolog
Çift ve Aile Psikoterapisti